معلولیت محدودیت نیست اما در شهر معلولین محدودند!
به گزارش شهروندشیراز در ساخت و ساز یک شهر ایده‌آل می‌بایست امکانات، مبلمان و محیطهای شهری برای استفاده‌ی تمامی شهروندان آن در نظر گرفته شود و تک تک افراد بتوانند به اندازه‌ای مساوی از آن بهره‌مند شوند.
بنابر آمارهای اعلام شده حدود ۴ درصد از جمعیت ۷۶ میلیونی کشور یعنی رقمی بیش از ۳ میلیون نفر در کشور از معلولیت‌های مختلف رنج می‌برند که بخشی از آن نیز جانبازان گرانقدر ۸ سال دفاع مقدس را تشکیل می‌دهد.
معلولین نیز به عنوان بخشی از شهروندان هر شهری از این حق برخوردارند که به اندازه‌ی مساوی با افراد غیرمعلول بتوانند از امکانات و فضاهای شهری استفاده کنند؛ حقی که با کمی بررسی می‌توان درک کرد که کمترین توجهی به احقاق آن از سوی نهاد‌ها، سازمان‌ها و افراد مسئول در طول سال‌های گذشته نشده است.
کلانشهر شیراز نیز همانند دیگر شهرهای کشور در ارائه‌ی خدمات شهری به معلولان و استفاده‌ی آنان از فضاهای شهری با مشکلات و کمبودهای مختلفی روبرو است تا آنجا که چندی پیش اعضای شورای اداری شهرستان شیراز برآن شدند ساعتی را بر روی ویلچر بنشینند تا مشکلات معلولان را در استفاده از محیطهای شهری با تمام وجود درک کنند اما کمبود امکانات آنقدر شدید و وخیم بود که این برنامه بیش از ۳۰ دقیقه به طول نینجامید!
اما معلولین در استفاده از فضاها و خدمات شهری بیشتر با چه مشکلاتی روبرو هستند؟
«حمل و نقل عمومی»
اتوبوسهای hi-floorعدم امکان استفاده‌ی معلولین از اتوبوسهای شهری
مزیت‌های اتوبوسهای low-floor
در سیستم حمل و نقل عمومی شهری شیراز هم اکنون از اتوبوسهای استفاده شده که با توجه به ساختار آن‌ها، استفاده‌ی معلولان تقریباً از تمامی اتوبوسهای شهری غیرممکن می‌باشد!
اما دلیل این مشکل چیست؟ مهم‌ترین دلیل این امر استفاده از اتوبوسهای به اصطلاح hi-floor می‌باشد که درب ورودی اتوبوس‌ها در چنین مدلهایی، به فاصله‌ی نسبتاً زیادی از زمین قرار گرفته است و علاوه برآن می‌بایست ۲ پله با ارتفاع نسبتاً زیاد را پیمود تا وارد فضای اصلی اتوبوس شد.
اتوبوسهای شهری در شیراز
تمامی اتوبوسهای موجود در سیستم حمل و نقل عمومی کلانشهر شیراز، اتوبوسهای بنز و اسکانیا است که این دو مدل از سری اتوبوسهای hi-floor می‌باشند که نه تنها افراد معلول بلکه افراد سالخورده و کودکان در استفاده از آن‌ها دچار مشکل هستند!
در بسیاری از کشور‌ها استفاده از اتوبوسهای hi-floor حتی در خطوط BRT نیز منسوخ شده است و اتوبوسهای به اصطلاح low-floor جایگزین اتوبوسهای hi-floor شده‌اند.
اتوبوسهای قابل استفاده برای معلولین
از جمله مزیت‌های اینگونه از اتوبوس‌ها می‌توان به ارتفاع بسیار کم آن‌ها از سطح زمین، حذف پلکان ورودی به اتوبوس، فضای باز‌تر داخل آن و استفاده راحت معلولان، خردسالان و افراد سالخورده اشاره کرد که جا دارد مسئولین شهری شیراز حداقل در این زمینه همت گماشته و سری جدید اتوبوسهای شهری را از نوع low-floor وارد سیستم شهری اتوبوسرانی کلانشهر شیراز کنند تا بلکه سهم صفر درصد معلولان در استفاده از سیستم اتوبوس شهری به بیش از این مقدار برسد.
«مسیرهای عبور و مرور شهری»
پیاده‌روهای ناهموار
عبور اجباری معلولین در طول خیابان!
در بسیاری از مسیرهای پیاده روهای سطح شهر شیراز از یکسو ناهمواری‌های مختلفی وجود دارد و از سوی دیگر برای عبور معلولان از سطح جدول‌ها، رفوژ‌ها و ورود به خیابان‌ها پیش بینی‌های لازم انجام نشده است و معلولان در اکثر اوقات مجبورند در طول خیابان اقدام به حرکت کنند که امری خطرناک و سخت به شمار می‌رود.
مسیر نامناسب عبور و مرور در یکی از خیابان‌های شیراز
پل‌های عابر پیاده‌ی بدون آسانسور
مشکلات معلولین برای عبور از عرض بزرگراه‌ها و بلوار‌ها
پل‌های عابرپیاده به منظور عبور ایمن هر شهروندی از عرض خیابان‌ها، بلوار‌ها و اتوبان‌ها ساخته می‌شود اما پله‌های متعدد عملاً امکان استفاده‌ی معلولین از این خدمات شهری را به صفر می‌رساند که می‌بایست برای استفاده‌ی معلولین و سالمندان آسانسور نیز در پل‌های جدید اضافه شود.
پل عابر پیاده بدون آسانسور در شیراز
پل عابر پیاده مجهز به آسانسور در شیراز
در شیراز سهم کلیه‌ی معلولین شهر شیراز از پل‌های عابرپیاده، تنها به ۴ پل عابرپیاده‌ای خلاصه می‌شود که مجهز به آسانسور می‌باشد که ۳ دستگاه از آن‌ها در بلوار چمران و یک دستگاه نیز در میدان معلم نصب شده است.
«سایر امکانات شهری»
نصب خودپرداز بانک‌ها در ارتفاع بالا و یا در بالای چند پلهعدم امکان استفاده معلولین از عابربانک‌ها
سایر امکانات شهری نیز وضعیت مناسبی برای خدمات دهی به معلولان ندارند. دستگاه‌های خودپرداز برای نمونه تقریبا برای معلولان غیرقابل استفاده هستند چراکه عموماً در فاصله‌ای بالا‌تر از معلولان ویلچرسوار قرارگرفته‌اند و یا در بالای چند پله که هیچ رمپی برای ورود معلولان در نظر گرفته نشده است!
خودپرداز یکی از بانک‌های دولتی در شیراز
سرویس‌های بهداشتی با ورودی‌های با عرض کمعدم امکان استفاده معلولین از سرویس‌های بهداشتی شهری
سرویس‌های بهداشتی نیز برای اکثر قریب به اتفاق معلولان بدون استفاده است؛ چرا که ورودی آن‌ها برای ورودی یک معلول با ویلچر عرض کافی را دارا نمی‌باشد و یا همچون مورد قبل دارای چند پله ورودی می‌باشد.
سرویس بهداشتی سیار در شیراز
سرویس بهداشتی ویژه‌ی معلولین
ورودی‌های دارای پله مجتمع‌های تجاریعدم امکان ورود معلولین به مجتمع‌های تجاری
معلولین همچنین دارای مشکلات مختلفی برای ورود به مجموعه‌های تجاری، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و موارد مشابه برای تأمین نیازهای خود هستند و ورودی اغلب این مجتمع‌ها دارای پله است و عملاً بازهم سهم معلولان در استفاده از چنین اماکنی ناچیز است.
***
قانون جامع حمایت از حقوق معلولان
قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ شانزدهم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و سه مجلس شورای اسلامی تصویب شده است که در این قانون بسترهای بسیار مناسبی در حمایت از افراد معلول کشور در استفاده از فضاهای شهری پیش بینی شده است:
ماده یک: دولت موظف است زمینه‌های لازم را برای تامین حقوق معلولان، فراهم و حمایت‌های لازم را از آن‌ها به عمل آورد.
تبصره ۱: وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند جهت دسترسی و بهره‌مندی معلولان، ساختمان‌ها و اماکن عمومی، ورزشی و تفریحی، معابر و وسایل خدماتی موجود را در چارچوب بودجه‌های مصوب سالانه خود مناسب‌سازی نمایند.
تبصره ۲: شهرداری‌ها موظفند از صدور پروانه احداث و یا پایان کار برای آن تعداد از ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند خودداری نمایند.
تبصره ۳: سازمان بهزستی کشور مجاز است بر امر مناسب‌سازی ساختمان‌ها و اماکن دولتی و عمومی دستگاه‌های مذکور در ماده فوق نظارت و گزارشات اقدامات آن‌ها را درخواست نماید.
تبصره ۴: آیین‌نامه اجرایی ماده فوق ظرف ۳ ماه مشترکاً توسط وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان بهزیستی کشور و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
مشکل: قانون یا مجری قانون؟
اما باوجود تمام قوانین و پیش بینی‌های لازم مشکلات معلولان همچنان پابرجاست! به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل وجود مشکلات کنونی و استمرار آن‌ها موارد زیر باشد:
۱ – مشکل در ساختار نظام مدیریتی (دید متفاوت مدیران مربوطه)
۲ – عدم تناسب فرآیندهای اجرایی با قوانین مصوب شده (تصویب قوانین بدون ایجاد زیرساخت‌ها)
۳ – عدم الزام بینی مسئولان به اجرای مقررات (نبود ضمانت اجرایی مصوبات)
۴ – جامع نبودن ضوابط و مقررات مربوط به معلولان
در مجموع و باتوجه به موارد مطرح شده، تجدیدنظر در روند اجرایی قوانین مربوط به معلولین، تغییر دیدگاه مسئولان نسبت به افراد معلول و درک موقعیت دشوار آن‌ها در استفاده از محیطهای شهری و در نهایت بازنگری در قوانین مربوط به معلولان در حرکت به سمت ایجاد فضایی مناسب‌تر برای معلولان ضروری به نظر می‌رسد.
سلام این وبلاگ مخصوص مردم خوب و خون گرم شیراز هست.